Schaamte

Iedereen schaamt zich af en toe, maar wat als je je bijna permanent voor bijna alles schaamt?

“De essentie van schaamte is het idee dat je in de ogen van een ander waardeloos bent en dat je die ander daar volkomen gelijk in geeft. “

De definitie die de Amsterdamse psychiater Louis Tas aan de term schaamte gaf en daar raakt hij wat mij betreft gelijk de kern:

Je voelt je dus waardeloos.

Laatst zei iemand, op mijn vraag waarom ze zich schaamde, dat de maatschappij zulke hoge eisen aan haar stelde. Maar zijn wij niet gezamenlijk die maatschappij? Zij had in het verleden “alleen maar” huishoudschool gedaan en was daarna gaan werken, dus kon ze niets in haar ogen.

Zij was enig kind. Haar vader die zelfstandig boekhouder was had graag gezien dat zij het kantoor over zou nemen. Haar ouders wilde dan ook dat zij naar de HAVO ging. Maar leren lukte haar niet zo, zij was liever met haar handen bezig. De brugklas was dan ook iets waar zij nare herinneringen aan had, ondanks het begrip van haar ouders. Toen ze uiteindelijk op de huishoudschool belande vond ze haar plek op school. Hier ontdekte ze haar creativiteit en haar passie om dat te delen. Nu was ze succesvol ondernemer met een tweedehands kleding- en herstelwinkel en bezig met het openen van haar 2^e zaak. En eindelijk waren haar ouders trots op haar, en lieten dat ook de buitenwereld weten.

Is het niet zo dat wij zelf die hoge eigen opleggen? Bij het streven naar perfectie bestaat geen trots zijn op wat je bereikt hebt, want het is nooit volmaakt. En is dat niet wat er op veel terreinen speelt, dat we niet meer trots kunnen zijn op wat we bereikt hebben, omdat de buurman het beter doet?

Schaamte, hoe ontstaat het?

Schaamte heeft dus zeker te maken met zelfvertrouwen.

Als je ervan overtuigd bent dat er iets mis is aan jou, wordt het lastig om te kijken wat er wel goed is aan jou. Doordat je de verbinding met jouw gevoelens kwijt bent, ga je jezelf met andere ogen bekijken, als een losser.

Het is bewezen dat schaamte zich al ontwikkelt als jonge kinderen gevoelig worden voor de mening van anderen, zo rond de leeftijd van 3 jaar. Gelukkig ontwikkelt als tegenhanger rond die leeftijd ook de emotie trots. En als die twee de kans krijgen gelijk te ontwikkelen, is je schamen niet erg, hooguit vervelend.

Niet gelijktijdig ontwikkelen van schaamte en trots, kan komen door een onveilige jeugd, of de schaamte overhand neemt binnen een onveilige relatie. Dit kan leidden tot slapeloze nachten, piekeren, depressie, maar ook het jezelf isoleren, om maar niet met je eigen schaamte geconfronteerd te worden. We spreken dan van een toxische schaamte.

Het zelfvertrouwen van mensen die toxische schaamte hebben is vaak zover afgebroken, dat zij ook vaak zullen zeggen dat het niet aan de dader ligt, maar aan hun, als hun wat liever zouden zijn, als hun beter zouden doen wat gevraagd werd, enz.

Wat te doen?

Ook toxische schaamte kun je los leren laten, maar zal moed en geduld vragen.

Naast dat het goed is een coach of therapeut te nemen die jij vertrouwt, kun je zelf ook wat doen:

• Wees niet te hard voor jezelf

• Wees zuinig op de relaties waar jij je niet in hoeft te bewijzen, waar je je fijn in voelt.

• Waar heb jij behoefte aan, schrijf dat eens op, ook al lijkt het iets onmogelijks.

Vragen of wil je er over praten? Bel/mail maar.